<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
فیودور میخاییلوویچ داستایفسکی (روسی: Фёдор Миха́йлович Достое́вский؛ IPA: [ˈfʲodər mʲɪˈxajləvʲɪtɕ dəstɐˈjefskʲɪj] (
گوش بدهید)) (زادهٔ ۱۱ نوامبر (مطابق تقویم سبک قدیم: ۳۰ اکتبر) ۱۸۲۱ - درگذشتهٔ ۹ فوریه (مطابق تقویم سبک قدیم: ۲۹ ژانویه) ۱۸۸۱ میلادی) نویسندهٔ مشهور و تأثیرگذار اهل روسیه بود. ویژگی منحصر به فرد آثار وی روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیتهای داستان است. سوررئالیست‌ها مانیفست خود را بر اساس نوشته‌های داستایوسکی ارائه کردنده‌اند.
اکثر داستان‌های وی همچون شخصیت خودش سرگذشت مردمی‌ست عصیان زده، بیمار و روان‌پریش. او ابتدا برای امرار معاش به کار ترجمه پرداخت و آثاری چون اورژنی گرانده اثر بالزاک و دون کارلوس اثر شیلر را ترجمه کرد.
نام
مترجمان متفاوت نام این نویسنده را به اشکال متفاوتی در فارسی نوشته‌اند: «داستایوفسکی»، «داستایِفسکی» و «داستایِوسکی» که به نظر می‌رسد آخری نزدیک به تلفظ نام او در زبان انگلیسی است و به همان شکل نیز در فارسی رواج پیدا کرده است. خشایار دیهیمی در ترجمهٔ زندگینامه‌ٔ داستایوسکی نوشتهٔ ادوارد هلت کار نام او را به شکل «داستایفسکی» آورده‌است. نام کوچک او نیز در متون ترجمه‌شده به اشکال «فیودور» و «فئودور» آمده‌است. با توجه به تلفط روسی نام او، «فیودور داستایفسکی» صحیح است.
زندگی
فیودور میخاییلوویچ فرزند دوم خانواده داستایوسکی در ۳۰ اکتبر ۱۸۲۱ به دنیا آمد. پدرش پزشک بود و از اوکراین به مسکو مهاجرت کرده بود و مادرش دختر یکی از بازرگانان مسکو بود. در ده‌سالگی والدینش مزرعه‌ای کوچک در حومه شهر تولا در نزدیکی مسکو خریدند که از آن به بعد تابستان‌ها را در این مکان می‌گذراندند.
در ۱۸۳۴ همراه با برادرش به مدرسهٔ شبانه‌روزی منتقل شدند و سه سال آنجا ماندند. در پانزده‌سالگی مادرش از دنیا رفت. در همان سال امتحانات ورودی دانشکدهٔ مهندسی نظامی را در پترزبورگ با موفقیت پشت سر گذاشت و در ژانویهٔ ۱۸۳۸ وارد دانشکده شد. در تابستان ۱۸۳۹ خبر فوت پدرش به او رسید.
در ۱۸۴۳ با درجهٔ افسری از دانشکدهٔ نظامی فارغ‌التحصیل شد و شغلی در ادارهٔ مهندسی وزارت جنگ به دست آورد. تا تابستان ۱۸۴۴ سهم ارث پدری‌اش به خاطر ولخرجی‌های مختلف به اتمام رسید. اوژنی گرانده اثر بالزاک را ترجمه کرد و در همین سال از ارتش استعفا کرد.
در زمستان ۱۸۴۴-۱۸۴۵ رمان کوتاه را نوشت که بدین وسیله وارد محافل نویسندگان بزرگ روسی شد و برای خود شهرتی کسب کرد. طی دو سال بعد داستان‌های همزاد، و را نوشت.
پلیس مخفی در سال ۱۸۴۹ او را به جرم براندازی حکومت دستگیر کرد. دادگاه نظامی برای او تقاضای حکم اعدام کرد که در ۱۹ دسامبر مشمول تخفیف شد و به چهار سال زندان و سپس خدمت در لباس سرباز ساده تغییر یافت.
در زمان تبعید و زندان حملات صرع که تا پایان عمر گرفتار آن بود بر او عارض گشت. در ۱۵ فوریه ۱۸۵۴ از زندان بیرون آمد تا دورهٔ بعدی مجازاتش را در لباس سرباز عادی طی کند. به عنوان مأمور خدمت در گردان هفتم پیاده نظام سیبری به سمیپالاتینسک اعزام شد.
در ۶ فوریه ۱۸۵۷ بعد از دو سال عشق جانفرسا با «ماریا دیمیتریونا» بیوهٔ یک کارمند گمرک ازدواج کرد. در بهار ۱۸۵۹ استعفایش از ارتش پذیرفته شد و توانست به نزدیکی مسکو نقل مکان کند. دو داستان و را نوشت و به چاپ رسانید. عرض‌حالی برای الکساندر دوم فرستاد و بدین وسیله اجازه یافت به پترزبورگ برود.
در نشریه‌ای که برادرش منتشر می‌کرد ‐ «ورمیا» ‐ شروع به روزنامه‌نگاری کرد. از ژوئن تا اوت ۱۸۶۲ به اروپا سفر کرد. داستانی به نام را در «ورمیا» به چاپ رسانید. در ماه ژوئن ۱۸۶۳ «ورمیا» تعطیل شد. قسمتی از تابستان و پاییز ۱۸۶۳ را با معشوقش در اروپا گذراند. در ۱۰ ژوئیه ۱۸۶۴ «میخاییل داستایفسکی» برادر بزرگش درگذشت. در ۱۶ آوریل ۱۸۶۴ ماریا دیمیتریونا درگذشت.
در فاصله سال‌های ۶۴-۱۸۶۲ کتاب‌های و
در ۱۸۶۶ جنایت و مکافات را نوشت و در اکتبر همان سال رمان قمارباز را در ۲۶ روز نوشت این کار با تندنویسی «آنا گریگوریونا» انجام شد. در ۱۵ فوریه ۱۸۶۷ با آنا ازدواج کرد و در آوریل همان سال با همسرش به اروپا سفر کرد و تا تابستان ۱۸۷۱ به روسیه بازنگشت. در این سفر بارها پول خود را در قمار از دست داد. سال اول سفر را در سوئیس و سال دوم را در ایتالیا و دو سال آخر را در دِرِسدِن گذراند. در فوریهٔ سال ۱۸۶۸ دخترش «سوفیا» به دنیا آمد که بیشتر از سه ماه زنده نماند. نوشتن ابله را در ژانویهٔ ۱۸۶۹ در فلورانس به پایان رسانید و همیشه شوهر را در پاییز همان سال در درسدن نوشت. در ماه سپتامبر ۱۸۶۹ دختر دومش به نام «لیوبوف» به دنیا آمد. در ژوئیهٔ ۱۸۷۱ نوشتن جن‌زدگان را به پایان رسانید. در تابستان همان سال پسرش به نام «فدیا» به دنیا آمد. در آغاز سال ۱۸۷۳ سردبیر مجلهٔ «گراژ دانین» شد و تا ماه مارس سال بعد به این کار ادامه داد. جوان خام را در زمستان ۷۵‐۱۸۷۴ نوشت که در طول سال ۱۸۷۵ در مجله «اوتچستیه زابیسکی» انتشار یافت. «آلیوشا» آخرین فرزندش در ماه اوت ۱۸۷۵ به دنیا آمد که در سه سالگی بر اثر حمله صرع در گذشت. را طی سال‌های ۷۷‐۱۸۷۶ به همین نام در روزنامه منتشر کرد. برادران کارامازوف در طول سال‌های ۷۹‐۱۸۸۰ به تدریج در «روسکی وستنیک» منتشر شد. در جشن سه روزهٔ بزرگداشت پوشکین در پی سخنرانی‌اش به اوج شهرت و افتخار در زمان حیاتش رسید و سرانجام در اوایل فوریهٔ سال ۱۸۸۱ در اثر خونریزی ریه درگذشت.
آثار
| نام اثر | تاریخ انتشار | مترجم | انتشارات |
|---|---|---|---|
| (۱۸۴۶) | انتشارات جاودان خرد | ||
| شبهای روشن و پنج داستان دیگر | انتشارات امیرکبیر | ||
| بیچارگان (مردم فقیر) | خشایار دیهیمی | انتشارات نی | |
| بیچارگان | نسرین مجیدی | انتشارات روزگار | |
| همزاد | (۱۸۴۶) | ایرج قریب | نشر پرسش |
| همزاد | (۱۸۴۶) | سروش حبیبی | نشر ماهی |
| آقای پروخارچین رویای آدم مضحک (هفت داستان کوتاه) |
(۱۸۴۶) | رضا رضایی | انتشارات ماهی |
| خانم صاحبخانه | (۱۸۴۷) | پرویز داریوش | انتشارات نگاه |
| نازکدل (شبهای روشن و نازک دل) |
(۱۸۴۸) | قاسم کبیری | انتشارات فردوس |
| شبهای سپید (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
(۱۸۴۸) | پرویز همتیان بروجنی | |
| شبهای روشن | قاسم کبیری | ||
| نازک دل | مرتضی مقدم | انتشارات جامی | |
| دزد با شخصیت (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی
(هفت داستان کوتاه) |
|
| درخت کریسمس و ازدواج (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
| پولزونکوف (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
| نیه توچکا | (۱۸۴۹) | محمد قاضی | انتشارات نیلوفر |
| خواب عموجان (رویای عموجان) |
(۱۸۵۹) | آلک قازاریان | انتشارات جامی |
(دوست خانواده) |
(۱۸۵۹) | مهرداد مهرین | تحت عنوان انتشارات جامی |
| آزردگان و تحقیر شدگان (آزردگان) |
(۱۸۶۱) | ربیع مشفق‌همدانی | انتشارات صفی علیشاه |
| (۱۸۶۲) | مهرداد مهرین | انتشارات نگاه | |
| محمدجعفر محجوب | انتشارات امیرکبیر و آمون | ||
| یک داستان نفرت انگیز(ماجرای بی‌شرمانه) | (۱۸۶۲) | شهلا طهماسبی | انتشارات فردا |
| یک اتفاق بسیار ناگوار (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
پرویز همتیان بروجنی | ||
| یک اتفاق نحس | مجید عقیلی | انتشارات هشت بهشت | |
به همراه ترجمه (نازنین و بوبوک) |
(۱۸۶۴) | رحمت الهی | انتشارات جامی |
| یادداشت‌های زیرزمینی | (۱۸۶۴) | شهروز رشید | انتشارات فرهنگ آرش |
| کروکودیل (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۶۵) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
| جنایت و مکافات | (۱۸۶۶) | مهری آهی | انتشارات خوارزمی |
| اصغر رستگار | انتشارات فردا | ||
| قمارباز | (۱۸۶۷) | صالح حسینی | انتشارات نیلوفر |
| ابله | (۱۸۶۹) | سروش حبیبی | انتشارات چشمه |
| همیشه شوهر | (۱۸۷۰) | سعیده رامز( ترجمه از متن روسی) | انتشارات افکار |
| جن زدگان() | (۱۸۷۲) | علی‌اصغر خبره‌زاده | انتشارات نگاه |
| سروش حبیبی | انتشارات نیلوفر | ||
| بوبوک | (۱۸۷۳) | رحمت الهی | |
| جوان خام | (۱۸۷۵) | رضا رضایی | انتشارات اختران |
| عبدالحسین شریفیان | انتشارات نگاه | ||
| نازنین | (۱۸۷۶) | رحمت الهی | |
| ماری دهقان (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۷۶) | رضا رضایی در کتاب | (هفت داستان کوتاه) |
| رویای مرد مضحک (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
(۱۸۷۷) | پرویز همتیان بروجنی | |
| رؤیای آدم مضحک | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) | |
| برادران کارامازوف | (۱۸۸۱) | صالح حسینی | انتشارات ناهید |
| دکتر سعید حمیدیان و کامران فانی |
|||
| ابراهیم یونسی | انتشارات بزرگمهر |